Działanie modelu CGE, w uproszczeniu, można przedstawić w sposób następujący:

o       Przy danym poziomie dochodów i alokacji czynników produkcji, popyt na dobra i usługi dzieli się pomiędzy popyt na import oraz popyt na produkcję krajową (w zależności od relacji cenowych pomiędzy produkcją krajową a importem).

o       Następnie popyt na produkcję krajową konfrontowany jest na poszczególnych rynkach z poziomem podaży. Jeśli rynki nie są w równowadze, następują zmiany cen, a co za tym idzie rentowności produkcji. Wpływa to na strukturę popytu (reakcja konsumentów na zmiany cen), oraz alokację czynników produkcji między różne gałęzie gospodarki (reakcja producentów na zmiany rentowności produkcji). Popyt na czynniki produkcji zgłaszany przez producentów konfrontowany jest na rynkach czynników produkcji z podażą, wyznaczając ich ceny.

o       Popyt na czynniki produkcji, oraz ich ceny determinują poziom i strukturę dochodów pierwotnych, które następnie, po uwzględnieniu transferów występujących w gospodarce, służą do wyznaczenia ostatecznego podziału dochodów (między gospodarstwa domowe, rząd i firmy).

o       Dochody generują popyt konsumpcyjny (prywatny i zbiorowy) oraz inwestycyjny, podczas gdy popyt zagraniczny generuje zapotrzebowanie na eksport. Łącznie daje to nowy popyt na dobra i usługi, co kończy iterację szacowania modelu. Model rozwiązywany jest tak długo, aż zostanie wyliczony wektor cen zapewniający równowagę na wszystkich rynkach.

Do rozwiązywania takich modeli nieliniowych stosuje się algorytmy iteracyjne, działające na zasadzie prób i błędów. Do sprawdzenia, czy dany punkt, który osiągamy drogą kolejnych iteracji, odpowiada warunkom, jakie cechują punkt ekstremalny, służy w procedurach numerycznych optymalizacja statyczna.

 

 

lista najwybitniejszych ekonomistów w historii modelowania równowagi ogólnej

 

            Idea przedstawienia mechanizmu gospodarczego i wzajemnych zależności między jego częściami składowymi pojawiła się już w XVIII wieku. F.Quesnay opublikował w 1758 pracę “Tableau Économique”, która jest uważana za pierwszy przykład analizy prowadzonej w kategoriach pełnego obiegu gospodarczego. Badając obieg, Quesnay wyjaśnia rolę podziału dochodów dla wzrostu gospodarczego. Praca zawiera pierwszy model ekonomiczny, jaki kiedykolwiek został wymyślony i explicite sformułowany. Autor (lekarz z wykształcenia!) przedstawił w sposób ilościowy wzajemne zależności między określonymi elementami mechanizmu gospodarczego. Jest to pierwsza znana próba kwantyfikacji wzajemnej zależności między określonymi elementami mechanizmu gospodarczego.

Model Quesnay’a w wersji zmienionej przez K.Marksa (znanej pod nazwą “Schematy reprodukcji”) zainspirował W.Leontiewa przy opracowywaniu tablicy przepływów międzygałęziowych.

A.Smith może być również przedstawiony na tej liście jako prekursor modelowania równowagi („Badanie nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”, 1776). Pierwszy próbował odpowiedzieć na pytanie dlaczego olbrzymia liczba podmiotów gospodarczych, które kierują się wyłącznie własnym interesem i podejmują niezależne decyzje, nie prowadzi społecznego chaosu w gospodarce. Uważał, że w warunkach konkurencji „niewidzialna ręka” rynku efektywnie kieruje gospodarką.

Także A.A.Cournot można nazwać prekursorem w modelowaniu równowagi ogólnej z kilku przyczyn. Po pierwsze, był jednym z autorów ekonomii matematycznej. Jako jeden z pierwszych zbudował formalny model, w którym wykorzystał narzędzia matematyczne do wyrażania relacji istniejących między zmiennymi ekonomicznymi. Zainspirował tym L.Walras w stosowaniu metod matematycznych w analizie ekonomicznej. Po drugie, wprowadził koncepcję równowagi cząstkowej. Poszedł dalej niż A.Smith i ekonomiści klasyczni definiując popyt w warunkach równowagi na pojedynczym rynku.

L.Walras był pierwszym twórcą modelu równowagi ogólnej, który starał się dowieść intuicyjnego stwierdzenia Smitha. W pracy „Elements d'economie politique pure” (1874) L.Walras przedstawił swój model równowagi ogólnej. Celem jego było udowodnienie głównej idei ekonomistów liberalnych, zgodnie z którą swobodna gra konkurencji prowadzi do ukształtowania się układu cen, który zapewnia równowagę między podażą a popytem na wszystkich rynkach, odpowiadającą najlepszej możliwej alokacji zasobów. Opracowany na tej podstawie układ równań zawiera ceny jako niewiadome. Jeżeli istnieje rozwiązanie takiego układu równań, to istnieje układ cen, który zapewnia równowagę na wszystkich rynkach. Dla Walrasa równość między ilością niewiadomych i ilością równań była wystarczającym dowodem, że układ jest rozwiązalny (czyli wszystkie niewiadome można wyznaczyć).

Wiadomo było, że model teoretyczny Walrasa będzie wtedy mieć sens, jeśli będzie można udowodnić istnienie co najmniej jednej równowagi. W tym celu Walras wprowadził normalizację cen ustalając numeraire. Proces ustalania się równowagi Walrasa opisał za pomocą tatônnement, czyli działania centralnego planisty, który metodą prób i błędów określałby układ cen równowagi. Matematyczne narzędzia pozwalające na dowód istnienia równowagi układu równań nieliniowych w tym czasie nie istniały. Dopiero po kilkudziesięciu latach takie narzędzie pojawiło się - L.E.J.Brouwer udowodnił twierdzenie o punkcie stałym (1912), a później J.von Neumann i S.Kakutani uogólnili je.

Największym osiągnięciem Walrasa było wykorzystanie popytu do wytłumaczenia wartości i wzięcie pod uwagę jednoczesnych relacji rynkowych. Sformułowane przez niego prawo – suma popytu nadwyżkowego na wszystkich rynkach w gospodarce wynosi zero bez względu na to czy wszystkie rynki znajdują się w równowadze (ogólnej) – stało się jednym z podstawowych narzędzi w teorii ekonomii.

Model Walrasa miał istotną wadę. Przedstawiony w postaci układu równań nie zapewniał istnienia rozwiązania. A.Wald pierwszy udowodnił (1934) istnienie równowagi ogólnej w uproszczonym modelu. Jego dowód wymagał, aby popyt zagregowany nie zależał od dystrybucji dochodu i spełniał słaby aksjomat preferencji. Jakkolwiek dokonał on istotnego postępu w tej dziedzinie, to nie udało mu się w pełni osiągnąć celu. Dopiero w 1954 roku K.Arrow i G.Debreu udowodnili istnienie równowagi ogólnej dla statycznego modelu konkurencji doskonałej wykorzystując dwa narzędzia: pojęcie wypukłości i twierdzenie o punkcie stałym. Również L.W.McKenzie uchodzi za współautora tego dowodu, ponieważ mniej więcej w tym samym czasie przeprowadził podobny dowód.

Równania opisujące zachowanie producentów i konsumentów w modelu równowagi ogólnej mogą być wysoce nieliniowe. Jest to główna przyczyna tego, że dużo czasu minęło zanim teorię zastosowano w praktyce. Szybki postęp techniczny w sprzęcie komputerowym i programowaniu pozwolił na modelowanie CGE. W 1960 roku L.Johanssen przedstawił pierwszy wielosektorowy model empiryczny, w którym ceny były zmienną endogeniczną, analizujący alokację zasobów w gospodarce.

Opracowany przez H.E.Scarfa w 1967 algorytm stał się przełomem w wykorzystywaniu dużych obliczeniowych modeli równowagi ogólnej dla celów praktycznych. Ten algorytm odegrał znaczącą rolę w rozwoju modelowania równowagi ogólnej i stał się ważnym bodźcem dla rozwoju modeli CGE.

Wielu innych znakomitych ekonomistów przyczyniło się do rozwoju modelowania równowagi ogólnej w latach 60-tych i 70-tych. Są wśród nich na przykład A.Harberger, D.W.Jorgenson, J.B.Shoven, J.Whalley.